Τα νέα δεδομένα του «Κλεισθένη» και πόσο θα επηρεάσουν στην Διοίκηση ενός Δήμου
*Άρθρο του Ισίδωρου Μάδη
Οι φετινές Άγιες Ημέρες του Πάσχα σηματοδοτούν και την τελική ευθεία στον δρόμο για τις Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογές της Κυριακής 26ης Μαΐου. Αυτές όμως οι Εκλογές του 1ου και 2ου βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν είναι όπως οι προηγούμενες. Σε αυτό έχει παίξει καθοριστικό ρόλο τον νέο πλαίσιο πραγματοποίησης τους όπως περιγράφεται μέσα από τον λεγόμενο Νόμο «Κλεισθένη». Ο συγκεκριμένος νόμος έχει δεχθεί ισχυρότατες κριτικές και αποτέλεσε πεδίο σκληρής αντιπαράθεσης μεταξύ της Κυβέρνησης και των κομμάτων της Αντιπολίτευσης κυρίως για το εάν οδηγεί ή όχι Περιφέρειες και Δήμους στην ακυβερνησία.
Οι κατά την γνώμη σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει ο «Κλεισθένης» είναι οι παρακάτω:
Κατ’ αρχήν έχουμε μείωση των υποψηφίων που θα διεκδικήσουν, με την συμμετοχή τους στα ψηφοδέλτια των συνδυασμών, εκλογή. Παράλληλα έχουμε αύξηση της ποσόστωσης από το 30% στο 40% όχι όμως συγκεκριμένα των γυναικών, όπως την είχαμε συνηθίσει. Ο νέος νόμος καινοτομεί σε αυτό το σημείο μιλώντας για πρώτη φορά για ποσόστωση φύλλου. Αυτό σημαίνει ότι άνδρες και γυναίκες πρέπει να εκπροσωπούνται στα ψηφοδέλτια σε ποσοστά όχι μικρότερα του 40%. Η αλλαγή αυτή μόνο ως θετική μπορεί να χαρακτηριστεί αφού δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των δύο φύλλων.
Η δυνατότητα κατάρτισης συνδυασμών για εκλογή Προέδρων – Συμβούλιων Κοινότητας ανεξάρτητων από εκείνους Δημάρχου – Δημοτικών Συμβούλων είναι μια ακόμα αλλαγή του «Κλεισθένη». Σε σχέση και με την αύξηση των αρμοδιοτήτων που δίνεται στα Τοπικά Συμβούλια πιστεύω ότι αυτή η αλλαγή είναι προς την θετική κατεύθυνση και θα ενεργοποιήσει υγιείς δυνάμεις πολιτών που θέλουν να ασχοληθούν με τα κοινά και ειδικότερα με τα ζητήματα των περιοχών τους.
Η αλλαγή που όμως δεσπόζει είναι φυσικά αυτή της εφαρμογής συστήματος εκλογής απλής αναλογικής. Κανένα λοιπόν μπόνους και καμία πριμοδότηση των συνδυασμών με έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου του οικείου Δήμου. Το σύνολο των εδρών αυτών κατανέμεται σε πλήρη αντιστοιχία με τα ποσοστά του κάθε συνδυασμού. Θα έλεγα ότι το συγκεκριμένο ζήτημα ταράζει πραγματικά τα νερά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δημιουργεί νέα δεδομένα και καταστάσεις που πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να πει ότι κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση. Αντίθετα το πλαίσιο των συνθηκών που διαμορφώνονται οδηγεί σε καταστάσεις ακυβερνησίας και για να γίνω απόλυτα σαφής με φοβίζει ιδιαίτερα το γεγονός πως όποιος και να εκλεγεί Δήμαρχος στον β’ γύρο μη έχοντας την πλειοψηφία των εδρών στο Δημοτικό Συμβούλιο θα είναι Δήμαρχος σε ομηρία.
Όσοι επιχειρηματολογούν μιλώντας για συγκλίσεις και συνθέσεις είναι εκτός πραγματικότητας διότι οι αντιπαραθέσεις, πολιτικές αλλά και προσωπικές, που λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μεταξύ των Υποψηφίων Δημάρχων αλλά και μεταξύ των αντίστοιχων Συνδυασμών τους πολύ δύσκολά μπορούν να καμφθούν, να λειανθούν και εν τέλει να ξεχαστούν. Άρα οι συνεργασίες μπορεί να καταστούν ανέφικτες. Ακόμα και προσπάθειες να γίνουν, για να βρεθούν κοινά σημεία για συνεργασίες, αυτές προϋποθέτουν χρόνο και χρόνος να περιμένουν λύσεις τα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών δεν υπάρχει. Ο Δήμαρχος πρέπει να είναι ισχυρός, αποτελεσματικός, γρήγορος στο να παίρνει αποφάσεις και φυσικά διαρκώς ελεγχόμενος από το Δημοτικό Συμβούλιο, αλλά σε καμία περίπτωση όμηρος. Σε αντίθετη περίπτωση είναι κακός Δήμαρχος επιζήμιος για τους πολίτες.
Κάνοντας μια παρένθεση θα ήθελα να σημειώσω εδώ ότι η δυνατότητα συνθέσεων δίνετε στον Δήμαρχο από την στιγμή που μπορεί να επιλέξει ως άμεσο συνεργάτη του για θέση Αντιδημάρχου οποιονδήποτε Δημοτικό Σύμβουλο από το σύνολο του Δημοτικού Συμβουλίου και πέρα από την ομάδα της Δημοτικής Αρχής. Αυτό είναι κάτι που προβλέπει ο Κλεισθένης και είναι κάτι προς την σωστή κατεύθυνση, αρκεί τα κριτήρια της επιλογής των προσώπων για θέσεις ευθύνης να βασίζονται από τον εκάστοτε Δήμαρχο στα προσόντα, τις σπουδές, την εμπειρία, την ικανότητα διοίκησης και άλλα τέτοια χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν αυτά τα πρόσωπα.
Κλείνοντας το κεφάλαιο αυτό της απλής αναλογικής πιστεύω ότι θα ήταν προς το συμφέρον όλων, για την διασφάλιση της λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας των διαδικασιών, η εφαρμογή ενός αναλογικότερου συστήματος σε σχέση με αυτό του Καλλικράτη αλλά σίγουρα όχι η απότομη μετάβαση στην απλή αναλογική του «Κλεισθένη».
Δυο ακόμη ζητήματα που αξίζουν αναφοράς είναι: η δυνατότητα διενέργειας δημοτικού δημοψηφίσματος και η δυνατότητα ίδρυσης από τους Δήμους εταιρειών ειδικού σκοπού στον τομέα της κοινής ωφέλειας.
Σχετικά με το πρώτο είναι ξεκάθαρο ότι η όποια δυνατότητα υπάρχει για να εκφράζεται η γνώμη των πολιτών μόνο ως κάτι πολύ θετικό μπορεί να χαρακτηρισθεί. Το μόνο που χρειάζεται είναι η σωστή και υπεύθυνη ενημέρωση των πολιτών έτσι ώστε να έχουν ξεκάθαρη εικόνα των ζητημάτων για τα οποία καλούνται να πάρουν θέση και να εκφράσουν άποψη. Η ευθύνη αυτή βαρύνει σίγουρα την εκάστοτε Δημοτική Αρχή.
Τέλος σε σχέση με την ίδρυση από τους Δήμους εταιρειών ειδικού σκοπού κοινής ωφέλειας θα έλεγα ότι κρίσιμο και καθοριστικό παράγοντα για την πραγματοποίηση τους, στην πράξη και όχι στα λόγια, θα αποτελέσουν οι προϋποθέσεις που θα τεθούν από τα αρμόδια Υπουργεία και θα αφορούν την έκδοση της άδειας λειτουργίας, τις διαδικασίες ελέγχου της συνδρομής τους καθώς και κάθε ειδικότερο σχετικό ζήτημα. Αν αυτές οι προϋποθέσεις είναι αποτρεπτικές τότε τίποτα δεν θα μπορέσει να είναι υλοποιήσιμο.
Πάντως ένα είναι σίγουρο. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ένας οργανισμός η κινητοποίηση του οποίου μπορεί να λειτουργήσει παραγωγικά και αποτελεσματικά ως προς την ανάπτυξη των Τοπικών Κοινωνιών διαμορφώνοντας συνθήκες ευημερίας για τους πολίτες. Ο «Κλεισθένης» θα κριθεί στην πράξη αν μπορέσει να είναι ο καταλύτης τέτοιων διεργασιών.
*Ο Ισίδωρος Μάδης είναι επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στον δήμο Παιανίας και υποψήφιος δήμαρχος Παιανίας με την δημοτική παράταξη «Αλλάζουμε Μαζί»