Ριζικές αλλαγές στην επιλογή των διοικήσεων στους Οργανισμούς του Δημοσίου

Του Περικλή Καπετανόπουλου

«Φίλτρα» αξιοκρατίας στον τρόπο επιλογής και αξιολόγησης των διοικήσεων σε οργανισμούς και νομικά πρόσωπα εθνικής ή τοπικής εμβέλειας του Δημοσίου βάζει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών. Συνολικά αφορά 600 ανώτερα κρατικά στελέχη  τα οποία θα επιλεγούν με έναν νέο και  καινοτόμο τρόπο και όλες οι  αξιολογήσεις  θα γίνονται  με την ευθύνη  του ΑΣΕΠ. Η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως μιλώντας για το «νομοσχέδιο τομή» στην ΕΡΤ, υπογράμμισε ότι στόχος είναι να προσφέρει το Δημόσιο καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου αρχές Νοεμβρίου, σύμφωνα με την υπουργό Εσωτερικών θα ξεκινήσουν οι προκηρύξεις των θέσεων ευθύνης. Εκτός από τα τυπικά προσόντα οι υποψήφιοι θα περνούν και από τεστ δεξιοτήτων. Το νομοσχέδιο παρουσίασαν  χθες η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και η υφυπουργός Βιβή Χαραλαμπογιάννη. Βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου είναι η αναβάθμιση των απαιτήσεων για κάθε θέση ευθύνης, ώστε τα στελέχη που θα επιλέγονται να έχουν αυξημένα προσόντα και ικανότητες, καθώς και να ενισχυθεί η αξιοκρατία, η διαφάνεια, και  η αποτελεσματικότητα του συστήματος. Η αξιολόγηση αφορά όλο το σύστημα διοίκησης, δηλαδή, προέδρους, αντιπρόεδρους, διοικητές, αναπληρωτές Διοικητές, υποδιοικητές, διευθύνοντες και εντεταλμένους συμβούλους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου τα οποία ανήκουν στην αρμοδιότητα της κεντρικής διοίκησης.
Το νομοσχέδιο «Νέο πλαίσιο επιλογής διοικήσεων και ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς τους» αναμένεται να τεθεί σήμερα σε δημόσια διαβούλευση, να κατατεθεί στην Βουλή την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου και να έχει ψηφιστεί αρχές Νοεμβρίου.

Διαδικασία αξιολόγησης

Ο νέος μηχανισμός επιλογής διοικητών και προέδρων θα αρχίσει  να εφαρμόζεται αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου αρχές Νοεμβρίου, με δύο  στόχους: Τον εκσυγχρονισμό του τρόπου επιλογής των διοικήσεων, ώστε να πάψουν να διορίζονται διοικητές μεγάλων οργανισμών αποτυχόντες βουλευτές και κομματικοί φίλοι, καθώς και την εισαγωγή της διαδικασίας αξιολόγησης στον τρόπο που επιτυγχάνουν τους στόχους τους.

Οι υπό αξιολόγηση φορείς θα ομαδοποιηθούν ανάλογα με το ειδικό βάρος και το μέγεθος των αρμοδιοτήτων τους. Στην πρώτη ομάδα θα ενταχθούν νομικά πρόσωπα με δράση σε όλη την επικράτεια καθώς και οι 7 Υγειονομικές περιφέρειες. Συνολικά θα περιλαμβάνει 190 θέσεις διοικητών, υποδιοικητών κ.α.

Στην δεύτερη ομάδα θα ενταχθούν νομικά πρόσωπα με ειδικό αντικείμενο ή τοπική δράση και αφορά σε 270 θέσεις ενώ η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει τα νοσοκομεία της χώρας. Για παράδειγμα, διαφορετικό ειδικό βάρος έχει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, και διαφορετικό  μια δημόσια βιβλιοθήκη σε ένα χωριό. Με πιο αυστηρά κριτήρια και αυξημένες απαιτήσεις θα επιλέγονται οι διοικήσεις των Νοσοκομείων, ώστε να διασφαλίζεται ότι όσοι τελικά επιλεγούν, πέρα από τα τυπικά προσόντα θα έχουν την ικανότητα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της θέσης που θα αναλάβουν. Στα τυπικά προσόντα περιλαμβάνονται:  Υποχρεωτικά πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης, γνώση ξένης γλώσσας, 10 έτη εργασιακή εμπειρία (6 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα), συνάφεια του πτυχίου ή/και (κατά περίπτωση) τουλάχιστον 5 ετών εργασιακής εμπειρίας, προς το αντικείμενο της θέσης ή την άσκηση διοίκησης (3 έτη για φορείς τοπικής εμβέλειας ή όλως ειδικού χαρακτήρα).

Η αξιολόγηση τους  θα περιλαμβάνει και τεστ δεξιοτήτων, το οποίο θα εφαρμοστεί πρώτη φορά στο Δημόσιο. Οι προθεσμίες υποβολής αιτήσεων ενδιαφέροντος και ολοκλήρωσης της διττής διαδικασίας επιλογής θα έχουν συγκεκριμένη προθεσμία.

Τα νέα στοιχεία που εισάγονται στον τρόπο που θα λειτουργούν οι Διοικήσεις των εποπτευομένων φορέων του Δημοσίου, είναι τα ετήσια σχέδια δράσης και τα συμβόλαια απόδοσης.

Τετραετής θητεία

Η θητεία των νέων διοικητών και προέδρων θα είναι τετραετής από τρία χρόνια που είναι σήμερα. Τα ετήσια σχέδια δράσης για κάθε φορέα, θα  περιλαμβάνουν απολογισμό και προγραμματισμό δράσεων, καινοτομίες, ποιοτικούς στόχους και συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους, τα οποία εγκρίνονται από τον αρμόδιο Υπουργό. Με  την ανάληψη των καθηκόντων τους θα υπογράφουν συμβόλαια απόδοσης με συγκεκριμένους παραγωγικούς στόχους, τους οποίους εφόσον επιτύχουν θα αμείβονται με μπόνους. Σε διαφορετική περίπτωση, αν η απόδοση δεν κριθεί ικανοποιητική από τον προϊστάμενο υπουργό θα ακολουθεί η παύση τους  από την θέση ευθύνης. Οι αλλαγές στο σύνολο των φορέων αναμένεται να  ολοκληρωθούν όχι νωρίτερα από ένα έτος. Το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), τις επτά Υγειονομικές Περιφέρειες, τα Δημόσια νοσοκομεία, τις Δημόσιες βιβλιοθήκες και τα Αθλητικά κέντρα.

Η επιλογή ευθύνη του αρμοδίου υπουργού

Η κα Κεραμέως μίλησε σήμερα στην ΕΡΤ και σχολιάζοντας τις επικρίσεις που δέχεται το νομοσχέδιο για την επιχειρούμενη ριζική αναθεώρηση του τρόπου επιλογής των διοικητών, επανέλαβε ότι ούτως ή άλλως την ευθύνη γι’ αυτές τις θέσεις τις έχει η Κυβέρνηση η οποία αποφάσισε να ανεβάσει τον πήχη των απαιτήσεων για τους ανώτερους κρατικούς λειτουργούς, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας. Εξηγώντας τον τρόπο που θα γίνεται η επιλογή η κα Κεραμέως  εξήγησε ότι ο αρμόδιος υπουργός θα επιλέγει ανάμεσα στους τρεις φιναλίστ για κάθε θέση, μετά από μια μακρά διαδικασία, με πολλά στάδια και αντικειμενικά κριτήρια. Όλη η διαδικασία θα τελεί  υπό την εποπτεία του ΑΣΕΠ και θα συμμετέχουν φορείς, όπως το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και φορείς που είναι ανεξάρτητοι.

Νίκη Κεραμέως: Ο πολίτης στο επίκεντρο

Τομή στη Δημόσια Διοίκηση χαρακτήρισε το νομοσχέδιο η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως: «Με το νέο σχέδιο νόμου πραγματοποιούμε μία τομή στη Δημόσια Διοίκηση, τόνισε,  καθιερώνοντας ένα νέο πρότυπο διοίκησης, σύγχρονο και αποτελεσματικό, που ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής μας και στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Ενδυναμώνουμε και ενισχύσουμε τους φορείς του Δημοσίου. Για ένα κράτος που βάζει πάντα τον πολίτη στο επίκεντρο.». Από την πλευρά της η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη σημείωσε: «Με το σχέδιο νόμου που δίνουμε σήμερα στη δημοσιότητα, κάνουμε πράξη την δέσμευση του Πρωθυπουργού για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό Δημόσιο» υπογράμμισε η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη και προσέθεσε: «με αυξημένες απαιτήσεις, απαραίτητες δεξιότητες και σαφείς, μετρήσιμους στόχους προς επίτευξη, ως προς τα πρόσωπα που θα στελεχώσουν τις διοικήσεις των φορέων του Δημοσίου.».