Σε αναπτυξιακή τροχιά οι Περιφέρειες με τα 8,1 δις του ΕΣΠΑ 2021-2027
Ευκαιρία για μια νέα αναπτυξιακή πορεία των 13 Περιφερειών αποτελεί το ΕΣΠΑ 2021-2027, συνολικού ύψους 8,1 δις ευρώ. Η Κυβέρνηση επιδιώκει την ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών και αποδίδει μεγάλη σημασία στην εκλογή νέων περιφερειακών αρχών, που θα συντονιστούν με τον κεντρικό αναπτυξιακό σχεδιασμό στην μεταρρυθμιστική πορεία της χώρας. Με την νέα χρηματοδότηση θα επιχειρηθεί η σχεδιασμένη άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής. Παράλληλα, στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) υποβάλλουν με προτεραιότητα τα ώριμα έργα για έγκριση και χρηματοδότηση με δεδομένο ότι η διάρκεια του προγράμματος είναι μέχρι το τέλος του 2025 με πόρους που αγγίζουν τα 2,5 δις ευρώ. Μέχρι τέλος του 2023 θα ολοκληρωθούν οι χρηματοδοτήσεις έργων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ που «τρέχει» 2024-202ο και το οποίο παρατάθηκε μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023, λόγω της πανδημίας του covid-19.
Για την παρακολούθηση των έργων του νέου ΕΣΠΑ θα συγκροτηθεί σε κάθε Περιφέρεια Επιτροπή Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (ΠΕΑΣ), η οποία θα λειτουργεί ως υποεπιτροπή της Επιτροπής Παρακολούθησης του Περιφερειακού Προγράμματος και θα αποτελείται από δύο εκπροσώπους της Περιφέρειας, δύο εκπροσώπους της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ) και έναν εκπρόσωπο των αναπτυξιακών εταιρειών. Τα έργα των ΟΤΑ που θα χρηματοδοτηθούν για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων, θα είναι επιλέξιμα ως μικρής κλίμακας υποδομές, και αυτό εφόσον συνάδουν με το ολοκληρωμένο σχέδιο για την Περιφέρεια (ΠΕΣΔΑ), εξυπηρετούν τους σκοπούς της ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής διαχείρισης και συμβάλλουν τεκμηριωμένα στην επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης. Από το Π.Ε.Π θα χρηματοδοτηθεί και η υλοποίηση των γωνιών ανακύκλωσης και των πράσινων σημείων, που έχουν κάνει ήδη την εμφάνιση τους σε πολλούς Δήμους. Το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» θα διαχειριστεί κάθε άλλη δράση διαχείρισης (Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων(ΣΜΑ), Μονάδες Ανάκτησης – Ανακύκλωσης (RRF), κ.α.
Στον τομέα της ύδρευσης και των λυμάτων τα νέα έργα θα τα διαχειριστούν τα ΠΕΠ καθώς και τα μικρά αντιπλημμυρικά έργα και τα έργα ομβρίων σε αστικές περιοχές, όπου η ευθύνη και η κυριότητα ανήκει στις Περιφερειακές Αρχές (στις Περιφέρειες είτε με εκχώρηση αρμοδιότητας στους Δήμους). Μέσω του νέου ΕΣΠΑ θα διαχειριστούν τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων σε τοπικό επίπεδο, οι Δήμοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως μικρά κτίριακαι σχολεία.
Από τους πόρους του ίδιου ταμείου θα καλυφθούν ανάγκες σε υποδομές υγείας, εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, κοινωνικής πρόνοιας, αλλά και σε υπηρεσίες και μικρές υποδομές τουρισμού και πολιτισμού στο πλαίσιο της συμβολής στην κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη. Επίσης θα χρηματοδοτηθούν δράσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας, την ενεργό και ισότιμη κοινωνικοοικονομική ένταξη, την προώθηση της ισότητας και της ισότιμης πρόσβασης σε υπηρεσίες.
Οι δράσεις που χρηματοδοτεί το νέο ΕΣΠΑ και αφορούν την Αυτοδιοίκηση
-Ανάπτυξη Ψηφιακών εφαρμογών δημοσίων οργανισμών
– Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της περιφερειακής οικονομίας μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού και ψηφιακού μετασχηματισμού
-Ανάπτυξη / αναβάθμιση μηχανισμών και δομών στήριξης επιχειρήσεων
– Ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών στους τομείς πολιτισμού – τουρισμού
– Υποστήριξη της ψηφιοποίησης δημοσίων οργανισμών και ερευνητικών φορέων
– Αξιοποίηση των οφελών της ψηφιοποίησης για τους πολίτες, τις εταιρείες, τους ερευνητικούς οργανισμούς και τις δημόσιες αρχές Περιβάλλον – Βιώσιμη / πράσινη /
Αειφορική Ανάπτυξη Σχεδόν όλες οι δράσεις αφορούν και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
-Ενεργειακή Αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων
-Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)
Έργα αντιπλημμυρικής προστασίας
-Ετοιμότητα φορέων για την πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών
-Συμπλήρωση/Αναβάθμιση των δικτύων ύδρευσης (άντληση, επεξεργασία, υποδομές αποθήκευσης και διανομής, μέτρα αύξησης της απόδοσης, παροχή πόσιμου νερού)
-Δίκτυα ύδρευσης – μονάδες αφαλάτωσης (για νησιά)
-Ανάπτυξη ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή κοινοχρήστων χώρων αστικών κέντρων/οικισμών
– Έργα προστασίας και διάβρωσης ακτών
Παράλληλα προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν έργα της Αυτοδιοίκησης για τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση:
– Στήριξη της αυτοαπασχόλησης και της σύστασης επιχειρήσεων
– Στήριξη της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων
– Στήριξη της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (εξαιρουμένων των υποδομών) για τη βελτίωση της πρόσβασης περιθωριοποιημένων ομάδων, όπως οι Ρομά, στην εκπαίδευση και την απασχόληση και για την προώθηση της κοινωνικής ένταξής τους
-Στήριξη της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (εξαιρουμένων των υποδομών) – Προώθηση της κοινωνικής ένταξης των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, συμπεριλαμβανομένων των απόρων και των παιδιών
-Υλοποίηση σχεδίων αποϊδρυματοποίησης
– Προώθηση και υποστήριξη παιδιών για την ένταξή τους στην προσχολική εκπαίδευση καθώς και για την πρόσβαση παιδιών σχολικής ηλικίας, εφήβων και ατόμων με αναπηρία, σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης.
Εν κατακλείδι νέο ΕΣΠΑ αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση για να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη, εφαρμόζοντας στρατηγικές για την περιφερειακή, την τοπική και την αστική ανάπτυξη, βελτιώνοντας τις τοπικές και περιφερειακές υποδομές, δημιουργώντας ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και προωθώντας την καινοτομία.