Λευτέρης Αδαμάκης: Κλεισθένης Ι – Ένας νόμος πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση

O «Κλεισθένης I» αποτελεί τη συνέχεια της προσπάθειας για μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που ξεκίνησε με τον «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ», ν.3852/2010, μέλημα του οποίου ήταν αναμφίβολα η δημιουργία νέων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με στόχο τη συγκρότηση ισχυρότερων τοπικών διοικητικών, επιχειρησιακών και διαχειριστικών μονάδων, ικανών να αναλάβουν την τοπική διεκπεραίωση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του κράτους. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι το πρόγραμμα «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» έθεσε, σε μεγάλο βαθμό, τις βάσεις προκειμένου να καταστεί δυνατή η συγκρότηση ισχυρότερων τοπικών και περιφερειακών επιχειρησιακών μονάδων.

Σύμφωνα ωστόσο με την αιτιολογική έκθεση του «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ Ι» και την επιτροπή που πρότεινε τη νέα μεταρρύθμιση του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» απόφαση του τότε Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ήταν το έλλειμμα της αντιπροσωπευτικότητας του ν.3852/2010.

Με το νέο νόμο εισάγεται η απλή αναλογική, με δικαιολογητικό θεμέλιο το ως άνω αναφερόμενο «έλλειμμα αντιπροσωπευτικότητας», έτσι ώστε η αναλογική συγκρότηση των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων να λειτουργήσει παιδευτικά για το σύνολο των παρατάξεων που θα μετέχουν σε αυτά, καταργώντας στην ουσία την έννοια των ισχυρότερων πλειοψηφιών και ασθενέστερων μειοψηφιών. Έτσι οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα υποχρεωθούν να συνδιαλέγονται, να συμβιβάζονται και να κάνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις στα πλαίσια ενός δημοκρατικού διαλόγου.

Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.4 του Νόμου 4555/2018 τα δημοτικά διαμερίσματα στα οποία διαιρούνται οι δήμοι άνω των 100.000 κατοίκων μετονομάζονται σε κοινότητες. Όργανα των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων είναι το συμβούλιο της κοινότητας και ο πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας.

Για την εκλογή προεδρείου δημοτικού συμβουλίου προβλέπεται ότι ο υποψήφιος πρόεδρος προέρχεται από την παράταξη του εκλεγέντος δημάρχου, είτε αυτή αναδείχθηκε πρώτη είτε δεύτερη σε εκλογική δύναμη, ο αντιπρόεδρος προέρχεται από την παράταξη που αναδείχθηκε δεύτερη ή πρώτη σε εκλογική δύναμη αλλά δεν ανέδειξε τον δήμαρχο, ενώ ο γραμματέας προέρχεται από την τρίτη σε εκλογική δύναμη παράταξη.

Ως αντιδήμαρχοι μπορούν πλέον να οριστούν δημοτικοί σύμβουλοι όχι μόνο από την παράταξη του δημάρχου, όπως γινόταν μέχρι τώρα, αλλά από όλες τις δημοτικές παρατάξεις. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει υποχρεωτικά (βάσει του ν.4555/2018 άρθρο 68 παρ.2) ο ορισμός αυτός να εγκρίνεται από την πλειοψηφία των συμβούλων της παράταξης στην οποία ανήκει ο οριζόμενος αντιδήμαρχος, εφόσον φυσικά η παράταξη αυτή αριθμεί πάνω από δύο μέλη.

Μία από τις κατευθυντήριες γραμμές δημιουργίας του παρόντος νόμου ήταν και η επίτευξη αποκέντρωσης ορισμένων αρμοδιοτήτων. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το άρθρο 86 του ν.4555/2018, σύμφωνα με το οποίο ο Δήμαρχος και τα δημοτικά συμβούλια μπορούν να μεταβιβάζουν αρμοδιότητές τους στα συμβούλια και στους προέδρους των κοινοτήτων,
γεγονός που ευνοεί την περαιτέρω αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στο εγγύτερο προς τον πολίτη επίπεδο (ενδοδημοτική αποκέντρωση).

Τα παραπάνω σημεία θεωρώ ότι είναι κάποιες από τις πιο σημαντικές αλλαγές που περιέχονται στον νόμο για την τοπική αυτοδιοίκηση. Πρέπει να διαχειριστούμε ένα νόμο με τον οποίο, αφενός, σε επίπεδο πρώην κοινοτήτων, ο δήμος υπό προϋποθέσεις μπορεί να λειτουργήσει αποκεντρωτικά σε σχέση με την καθημερινότητα, αφετέρου σε επίπεδο κεντρικό πρέπει να λειτουργήσει συνεργατικά μεταξύ των παρατάξεων. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο εκλογικό πείραμα που αντιστρατεύεται την ουσία και το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι» ενώ διατηρεί τη βασική φιλοσοφία του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ», διαφοροποιεί, θα έλεγα σε ριζοσπαστικό βαθμό, τον τρόπο που θα διοικείται ο δήμος. Πλέον, όσοι Δήμαρχοι ή Περιφερειάρχες εκλεγούν τη δεύτερη Κυριακή θα είναι υποχρεωμένοι να υλοποιήσουν ένα διαφορετικό πρόγραμμα από αυτό που πρότειναν οι ίδιοι και ενέκριναν οι πολίτες.

* Ο Ελευθέριος Αδαμάκης είναι δικηγόρος και υποψήφιος Σύμβουλος της 2ης Δημοτικής Κοινότητας Περιστερίου με τον Ανδρέα Παχατουρίδη