Τα οικονομικά των δήμων, θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, διαχείρισης υδάτων και χωροταξίας, αλλά και τα προβλήματα των ορεινών και νησιωτικών δήμων και τα ζητήματα πολιτικής προστασίας ήταν η ατζέντα συζήτησης στη χθεσινή δεύτερη ημέρα των εργασιών του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της ΚΕΔΕ, οι οποίες ολοκληρώνονται σήμερα με την ψήφιση των αποφάσεων.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΗΜΩΝ: Να δοθούν στους Δήμους τα χρήματα που απαιτούνται για να ανταποκριθούν στις αρμοδιότητές τους

Τη διαπίστωση ότι οι δήμοι βρίσκονται σε παρατεταμένη οικονομική ασφυξία, καθώς οι μειώσεις των κρατικών επιχορηγήσεων από το 2009 μέχρι και το 2023 ξεπερνούν το 60%, ενώ σε αυτά προστέθηκαν το υψηλό ενεργειακό κόστος, το τέλος της ταφής, η αύξηση του κόστους μισθοδοσίας προσωπικού, με αποτέλεσμα πολλοί δήμοι να αδυνατούν να συντάξουν το νέο προϋπολογισμό κατέθεσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ Γιάννης Μουράτογλου.

Μάλιστα με βάση στοιχεία του ΟΟΣΑ η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ως προς τα έσοδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι δαπάνες είναι από τις μικρότερες στην Ευρώπη ενώ παρόλα τα προβλήματα χρηματοδότησης, οι συνολικές υποχρεώσεις των δήμων είναι συνεχώς μειούμενες από το 2011 και ανέρχονται κάτω από 0,5% των συνολικών χρεών της χώρας.

Σήμερα δε παρόλο που οι δημοσιονομικοί δείκτες της χώρας έχουν θετική τροχιά, η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ακόμα δέσμια μνημονιακών υποχρεώσεων του παρελθόντος, σύμφωνα με τις οποίες μεταφέρεται στην ΤΑ το 90% των αποδιδόμενων πόρων από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και υπάρχει ανώτατο όριο αποδόσεων (πλαφόν) στους ΟΤΑ στο ποσό των 3.841 εκ. €.

Όσον αφορά τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025, σύμφωνα με τις προβλέψεις του προσχεδίου η απόδοση στους δήμους των ποσών που αναλογούν υπολείπεται όχι μόνο από το ποσό που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά και από το πλαφόν που έχει τεθεί.

Η ΚΕΔΕ ζητά:

·        Μεταφορά του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση τους ΟΤΑ,

·        Το σύνολο των εισπράξεων από το τέλος κρουαζιέρας να κατευθύνεται στους ΟΤΑ.

·        Αύξηση των πόρων από το  Πράσινου Ταμείου.

·        Η επαναφορά τελών που αφαιρέθηκαν από τους δήμους.

·        Κάλυψη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, του υπερβάλλοντος ενεργειακού κόστους στους δήμους, τα νομικά τους πρόσωπα, και τις ΔΕΥΑ, ώστε να μην χρειαστεί να μεταφερθεί αυτό στους δημότες.

·        Χρηματοδότηση των Δήμων, ώστε να αναβαθμίσουν τις υποδομές τους, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος λειτουργίας.

·        Απόδοση τριών επιπλέον έκτακτων δόσεων στους ΚΑΠ μέχρι το τέλος του 2024, ύψους 145 εκ. € εκάστη.

·        Αποτύπωση στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025 των οικονομικών απαιτήσεων της ΚΕΔΕ, για να μπορούν οι Προϋπολογισμοί των δήμων της επόμενης χρονιάς να εκτελεστούν χωρίς προβλήματα.

Επιπλέον λόγω της δημοσιονομικής κατάστασης των δήμων η ΚΕΔΕ προτείνει τη δημιουργία Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος Δήμων σε συνέχεια προηγούμενων προγραμμάτων, όπως το “Αντώνης Τρίτσης, με συγχρηματοδότηση από εθνικούς, ίδιους πόρους και τον τραπεζικό τομέα, το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες των δήμων για τη συντήρηση βασικών υποδομών.

ΕΣΠΑ – Ταμείο Ανάκαμψης – «Ελλάδα 2.0» – ΠΔΕ

Στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της τρέχουσας περιόδου,  αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων, Aντώνης Γκουντάρας, δήμαρχος Αγιάς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΤΑΑ η συμμετοχή των δήμων στη Δημόσια Δαπάνη στα ενταγμένα έργα είναι 17,3%, στα συμβασιοποιημένα  13,9% του συνόλου και στις συνολικές πληρωμές 13% ανέφερε ο κος Γκουντάρας, τονίζοντας ότι πρέπει αυτή να αυξηθεί στο ΕΣΠΑ 2021-2027.

Σε ότι αφορά στη νέα περίοδο υπογράμμισε:

Για το ΕΣΠΑ 2021-2027

Την ανάγκη ενεργοποίησης του προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας Υποστήριξης Δικαιούχων, στους  τομείς  διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ & Δήμοι), τη διαχείριση των Αστικών λυμάτων και του πόσιμου Νερού (ΔΕΥΑ & Δήμοι) και την υλοποίηση των Ολοκληρωμένων Χωρικών Στρατηγικών (Χωρικές Αρχές – Δήμοι).
Την άμεση ενεργοποίηση των δράσεων για τη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων από το Πρόγραμμα Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή (ΠΕΚΑ) και τη διαχείριση των ποσίμου νερού και των λυμάτων από τα Περιφερειακά Προγράμματα.
Την επανεξέταση της λειτουργίας και συγχρηματοδότησης των  Κέντρων Κοινότητας και των κοινωνικών δομών (ΚΗΦΗ, ΚΔΗΦ, Δομές Κακοποιημένων Γυναικών), υπό το πρίσμα ενός σχεδίου βιωσιμότητας για τη σταδιακή έξοδο από τη συγχρηματοδότηση από το ΕΚΤ+ και της θέσπισης ενός νέου το οποίο δύναται να ενσωματώνει περισσότερες υπηρεσίες (π.χ. δομές φτώχειας, υπηρεσίες παιδικής προστασίας κλπ).
Για το ΠΔΕ

Παρουσιάζονται πλέον σημαντικές καθυστερήσεις του ΠΔΕ και στις εκταμιεύσεις των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στην εξέλιξη των συμβάσεων.

Για το Ταμείο Ανάκαμψης – «Ελλάδα 2.0»

Η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο «Ελλάδα 2.0» (15%) δεν είναι αυτή που αναμενόταν, ενώ οι προτάσεις που κατέθεσε έγκαιρα η ΚΕΔΕ ελάχιστα ελήφθησαν υπόψη. Μάλιστα στην πρόσκληση για το πόσιμο νερό, με  ΚΥΑ που εκδόθηκε μετά και από τις εντάξεις των έργων και τις αναθέσεις, προβλέπεται να καλυφθεί  το 20% του προϋπολογισμού των έργων με ίδια συμμετοχή τους, γεγονός που δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην υλοποίηση των συμβάσεων.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ, ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

Με πολύ μεγάλη συμμετοχή, μακρά συζήτηση και έντονη αντίδραση των αιρετών, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στα σχέδια του ΥΠΕΝ για τις ΔΕΥΑ διεξήχθη η συζήτηση, στην οποία παραβρέθηκαν και μίλησαν ο υπουργός Θ. Σκυλακάκης και η υφυπουργός Αλ. Σδούκου.

Ανοίγοντας τη συζήτηση ο β΄ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Γ. Παπαναστασίου τόνισε ότι τα θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, διαχείρισης απορριμμάτων,  υδάτων και της χωροταξίας είναι βασικά ζητήματα που απασχολούν το σύνολο της Αυτοδιοίκησης, ωστόσο και τώρα και τα προηγούμενα χρόνια αντιμετωπίζει διάφορα ζητήματα με το ΥΠΕΝ.

«Το γνωρίζουν οι αυτοδιοικητικοί αυτό πάρα πολύ καλά και επειδή το 2ο τη τάξη υπουργείο που μας απασχολεί στην καθημερινότητά μας πέρα από το υπουργείο Εσωτερικών, είναι ένα υπουργείο το οποίο δεν έχει δεχτεί εδώ και πολλά χρόνια οποιεσδήποτε παρατηρήσεις σε νομοσχέδια. Εμείς είμαστε συνεργάτες του υπουργείου, είμαστε οι άνθρωποι που θα κληθούν να εφαρμόσουν τη νομοθεσία, τις διατάξεις τους νόμους που του νομοσχεδίου που ψηφίζεται. Αυτή η συνεργασία λοιπόν που πρέπει να υπάρχει θα πρέπει να είναι σε ένα προγενέστερο επίπεδο από τη δημιουργία και την ψήφιση των νομοσχεδίων. Γιατί όταν θα κληθούμε να εφαρμόσουμε τις διατάξεις που ψηφίζονται θα πρέπει και εμείς να συμφωνούμε αλλά και να έχουμε τα εργαλεία να το κάνουμε. Ας προσπαθήσουμε να ανοίξουμε ένα επίπεδο πραγματικής συνεργασίας της ΚΕΔΕ και του ΥΠΕΝ γιατί έτσι θα προχωρήσουμε όλοι καλύτερα προς όφελος των δημοτών μας και κατά συνέπεια προς όφελος της ίδιας της χώρας» τόνισε ο κος Παπαναστασίου.

Θ. Σκυλακάκης: Δεν μπορώ να υπογράψω μια μεταρρύθμιση που να μην αισθάνομαι ότι έχει ελάχιστο επίπεδο αποτελεσματικότητας σε σχέση με τις υπηρεσίες που θα δίνουν οι μείζονες ΔΕΥΑ.  Αυτό είναι η μόνη κόκκινη γραμμή μου

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης παρά τις εντονότατες αντιδράσεις των δημάρχων επέμενε στην αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ. Επικαλούμενος το πρόβλημα της λειψυδρίας υπεραμύνθηκε του σχεδιασμού του γιατί όπως, είπε «θα πρέπει στο τέλος να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε οργανισμούς με αρκετό μέγεθος και υπόσταση ώστε να μπορούν να σηκώσουν δανεισμό στην αγορά. Έτσι ώστε αθροιζόμενα με τα χρήματα που θα έρχονται από το κεντρικό κράτος, τα όποια μπορούμε να  διασφαλίσουμε, να μπορούμε να κάνουμε τα έργα που χρειαζόμαστε στο μέλλον, και στην ύδρευση, και στην αποχέτευση».

Ο κος Σκυλακάκης προέβλεψε ότι η λειψυδρία σε κάποιες περιοχές θα είναι δεινή. Ειδικά στην Αττική, είπε, θα κοστίσει μέχρι και 1 δις ευρώ και επειδή η ΕΥΔΑΠ είναι εισηγμένη, οι πόροι αυτοί μπορούν να βρεθούν μέσα από δανεισμό. Οι ΔΕΥΑ, συμπλήρωσε, όπως είναι σήμερα δεν μπορούν να βγουν στην αγορά για να πάρουν δάνεια, με εξαίρεση ενδεχομένως δύο-τριών.

«Συνεπώς τι πρέπει να κάνουμε; Πρέπει σε όποια μεταρρύθμιση, που είναι αντικείμενο προφανώς διαλόγου και παρεξηγήσεων και δυσκολιών, και όλα αυτά τα καταλαβαίνω, θα πρέπει στο τέλος να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε οργανισμούς με αρκετό μέγεθος και υπόσταση ώστε να μπορούν να σηκώσουν δανεισμό στην αγορά. Έτσι ώστε αθροιζόμενα με τα χρήματα που θα έρχονται από το κεντρικό κράτος, τα όποια μπορούμε να  διασφαλίσουμε, να μπορούμε να κάνουμε τα έργα που χρειαζόμαστε στο μέλλον και στην ύδρευση, και στην αποχέτευση. Αυτό είναι για εμένα το σημείο κλειδί της μεταρρύθμισης. Να συζητήσουμε ό,τι θέλετε για το τι πρέπει να περιλαμβάνει. Αλλά στο τέλος της ημέρας πρέπει να έχουμε αρκετό μέγεθος ώστε ο οργανισμός να είναι υγιής. Το αντιλαμβάνεστε και εσείς ότι ένας υγιής οργανισμός που μπορεί να δανειστεί, ο οποίος θα είναι σε κάθε περίπτωση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν έχουμε κανένα λόγο να επεκταθούμε ως ΕΥΔΑΠ ή ως ΕΥΑΘ έξω από τις περιοχές του Λεκανοπεδίου και των Νομών των αντίστοιχων, χωρίς να υπάρχει η βούληση των Δήμων».

Υπογράμμισε δε εμφατικά ότι: «Εγώ δεν μπορώ να υπογράψω μια μεταρρύθμιση που να μην αισθάνομαι ότι έχει ελάχιστο επίπεδο αποτελεσματικότητας. Αυτό είναι η μόνη κόκκινη γραμμή μου. Αποτελεσματικότητα σε σχέση  με τις υπηρεσίες που θα δίνουν οι μείζονες ΔΕΥΑ ή οι επιμέρους ΔΕΥΑ, ή όπως θα το πούμε».

Λ. Κυρίζογλου:  Δεν θα απαλλοτριωθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δήμων που είναι οι ΔΕΥΑ

Απαντώντας στον υπουργό ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου ανέφερε τα εξής:

«ΚΕΔΕ και ΕΔΕΥΑ θέλουμε οι θέσεις μας, μετά την πρόταση που καταθέσαμε και μετά τις συζητήσεις που είχαμε κάνει, να γίνουν σεβαστές. Όπως εμείς σεβόμαστε το άγχος και την αγωνία σας να θέλετε να κάνετε παρέμβαση στον τομέα των υδάτων και να υποστηρίξετε την εκτέλεση έργων που θα αφορούν την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Δεν πρέπει να αναλωθούμε σε δογματικές εμμονές στον ένα ή στον άλλο τρόπο. Σταματώ σ’ αυτό. Είμαστε στη διάθεση να ολοκληρώσουμε τη συζήτηση και το διάλογο, από τη Δευτέρα και μετά και να καταλήξουμε αν μπορούμε να καταλήξουμε…αν δεν μπορούμε δεν χάθηκε ο κόσμος, θα βρεθεί άλλος τρόπος. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση, να απαλλοτριωθούν τα περιουσιακά στοιχεία των δήμων που είναι οι ΔΕΥΑ και το λέω αυτό γιατί επίσημη ενημέρωση δεν έχουμε».

Απαντώντας δε στον κο Σκυλακάκη αναφορικά με το αν μπορούν ή όχι να δανειστούν οι ΔΕΥΑ από το ΤΠΔ σημείωσε ότι «δεν υπάρχει δε μπορώ στην πολιτική, τα πάντα μπορούν να γίνουν. Επομένως το Ταμείο Παρακαταθηκών μπορεί, έστω περιορισμένα άμα θέλουμε να μεγαλώσουμε το εύρος και αυτό μπορεί να γίνει. Γιατί κατ’ ανάγκη το μέγεθος κάνει ταυτόχρονα και καθιστά υγιή μια ΔΕΥΑ μείζονα;».

Τέλος ταφής απορριμμάτων

Επίσης σε δεύτερη παρέμβασή του ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λ. Κυρίζογλου επισήμανε πως το τέλος ταφής πέραν του γεγονότος ότι είναι ένα άδικο και αντισυνταγματικό τέλος για την Αυτοδιοίκηση, κάλεσε το ΥΠΕΝ να πάρει άμεσα πρωτοβουλία ώστε τα χρήματα τα οποία συγκεντρώθηκαν ήδη 235 εκατ. στον ΕΟΑΝ να επιστραφούν άμεσα στους δήμους, με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος, για να υποστηριχθεί ο τομέας της ανακύκλωσης και να αυξηθεί το ποσοστό της ανακύκλωσης.

Απαντώντας στον πρόεδρο της ΚΕΔΕ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας παραδέχτηκε ότι ο ΕΟΑΝ έχει καθυστερήσει υπερβολικά την απόδοση του μεγαλύτερου μέρους, όπως είπε, στους ΦΟΔΣΑ, προκειμένου να υλοποιήσουν τα σχέδια ανακύκλωσης. Σημείωσε δε ότι τα χρήματα δεν γίνεται να επιστρέψουν στους δήμους, διότι η επιβολή του τέλους ταφής είναι προαπαιτούμενο του Ταμείου Ανάκαμψης.

Συμπληρώνοντας ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων ΥΠΕΝ Μ. Γραφάκος ανακοίνωσε ότι απέστειλε χθες προς τους ΦΟΔΣΑ επιστολής με οδηγίες για τη σύνταξη των ολιστικών σχεδίων ανακύκλωσης.

Για τα πολεοδομικά ο υπουργός Περιβάλλοντος Θ. Σκυλακάκης ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να εισηγηθεί στο υπουργικό συμβούλιο μια μεταρρύθμιση που στα πολεοδομικά και τοπικά πολεοδομικά θα συμπεριλαμβάνουν την έννοια της ευελιξίας.

«Δηλαδή, όπως εξήγησε, εκτός από τις χρήσεις γης για τις οποίες είμαστε έτοιμοι να πούμε ότι μπορεί να υπάρχουν σε μια περιοχή, να βάλουμε και χρήσεις γης υπό προϋποθέσεις πραγματοποίησης των αναγκαίων έργων που τις καθιστούν εφικτές, με βάση τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας».

Ζήτησε τη συνεργασία των δήμων για την υλοποίησή της και εξέφρασε την εκτίμηση ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία θα μπορέσει να λύσει πάρα πολλά προβλήματα, όταν θα κληθούν τόσο η κυβέρνηση όσο και οι δήμοι να πάρουν αποφάσεις για την επιλογή περιοχών σε σχέση με τις χρήσεις γης. Και αυτό, διότι μετά, όταν θα γίνουν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, η πιθανότητα αλλαγής τους ή ο χρόνος αλλαγής τους, θα είναι πολύ πιο δύσκολος.

Για την ενέργεια, ο κος Σκυλακάκης κάλεσε τους δημάρχους να λάβουν υπόψη τους ότι πρώτον υπάρχει ένα πραγματικό κόστος που δεν μπορείς να το αποφύγεις, ούτε να το μεταθέσεις λόγω του διπλασιασμού του κόστους φυσικού αερίου, τριπλασιασμού του κόστους των δικαιωμάτων ρύπων και τα απόσυρσης του λιγνίτη. τους λιγνίτες.

Δεύτερον, είπε, «υπάρχει μια ραγδαία είσοδος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η οποία έχει όμως ένα χαρακτηριστικό δύσκολο, το οποίο θέλω εσείς ως υπεύθυνοι τοπικοί άρχοντες να λάβετε υπόψη σας. Όσοι σκέφτεστε να κάνετε επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, κατά τη γνώμη μου δεν είναι καλές επενδύσεις, ούτε για τη χώρα, ούτε για εσάς. Μόνο με θηριώδεις επιδοτήσεις μπορούν να αποκτήσουν θετική απόδοση, οι οποίες όμως θα είναι μια σπατάλη, γιατί αν θέλετε τέλος πάντων να βάλετε κάτι και να σας επιδοτήσουμε, βάλτε μπαταρίες. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί το προφίλ το ενεργειακό των Δήμων δεν είναι «πρωινό προφίλ», δεν είναι «προφίλ του ήλιου». Καταρχήν υπάρχει ο οδοφωτισμός, που από τη φύση του είναι απέναντι. Δεύτερον, οι γεωτρήσεις πολλές φορές πρέπει να δουλεύουν σε 24ωρη βάση. Οι αφαλατώσεις το καλοκαίρι πρέπει να δουλεύουν σε 24ωρη βάση. Συνεπώς όποια βοήθεια θα δώσουμε, εμείς στις ΔΕΥΑ θα βγάλουμε ένα πρόγραμμα τώρα 40 εκατομμύρια για ενεργειακή απόδοση. Μη μου φέρετε φωτοβολταϊκά σε αυτό το πρόγραμμα. Φέρτε επενδύσεις που να έχουν πραγματική αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητα, γιατί δεν έχουμε λεφτά, αυτό σας εξήγησα στην αρχή, να μας περισσεύουν για να μην κάνουμε αποτελεσματικές επενδύσεις, ή οι επενδύσεις μας να είναι χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το ευρύτερο περιβάλλον».

Αλ. Σδούκου: Συντριπτική η συμμετοχή στις ενεργειακές κοινότητες

Ήδη πέντε περιφέρειες η Θεσσαλία, η Ήπειρος, η Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, έχουν συστήσει Ενεργειακή Κοινότητα, και πέντε ακόμη, Κεντρική Μακεδονία, Κρήτη, Ιόνια Νησιά, Στερεά Ελλάδα και Βόρειο Αιγαίο, ετοιμάζονται να υποβάλλουν στο ΓΕΜΗ τα δικαιολογητικά αυτό το μήνα, όπως είπε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, σχολιάζοντας πως είναι πολύ θετικό ότι, υπάρχει η συντριπτική συμμετοχή όχι μόνο των Δήμων, αλλά και των ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, και των ΔΕΥΑ.

Από το βήμα της θεματικής συνεδρίασης κάλεσε τους δημάρχους να στείλουν στο υπουργείο το συντομότερο δυνατό, τις παροχές και τις καταναλώσεις που θέλουν να βάλουν στο πρόγραμμα, με καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή τους τις 28 Φεβρουαρίου, ώστε να γίνει η μελέτη και να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός.