Ενίσχυση των Δήμων μετά από παρεμβάσεις της ΚΕΔΕ – Σημαντικά βήματα υπέρ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), στο πλαίσιο συνάντησης της Εκτελεστικής Επιτροπής υπό τον Πρόεδρο Λάζαρο Κυρίζογλου με την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών, έθεσε σειρά κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν τη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητα των Δήμων της χώρας. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η Εκτελεστική Επιτροπή παρουσίασε συνοπτικά τα σημαντικότερα και πιο πιεστικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ουσιαστική ενίσχυση των πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, κ. Λάζαρος Κυρίζογλου, τόνισε ότι κατά την προηγούμενη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, οι Δήμοι υπέστησαν δραματική μείωση των εσόδων τους, και ειδικότερα των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), κατά περίπου 60%. Παρά τη σταδιακή αύξηση των ΚΑΠ τα τελευταία χρόνια, τα οικονομικά προβλήματα των Δήμων παραμένουν οξυμένα, καθώς επιβαρύνθηκαν από το αυξημένο μισθολογικό κόστος (λόγω των αυξήσεων στους εργαζομένους και του κατώτατου μισθού) και το υψηλό ενεργειακό κόστος (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, καύσιμα κ.λπ.), το οποίο δεν έχει ακόμη αποκλιμακωθεί.

Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΕΔΕ επεσήμανε ότι, προκειμένου να κλείσει το οικονομικό έτος 2025 με ισοσκελισμένα δημοσιονομικά δεδομένα, είναι αναγκαία η χορήγηση πρόσθετης ενίσχυσης ύψους 468 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε τρεις επιπλέον δόσεις τακτικής επιχορήγησης, πέραν των δώδεκα μηνιαίων προβλεπόμενων.

«Επισημαίνουμε ότι πρέπει ακολουθήσουμε την πιστή εφαρμογή του άρθρου 259 του ν.3852/10 (Καλλικράτης) και την κατάργηση της διάταξης που αλλάζει κάθε φορά το άρθρο 38 παρ. 4 Ν. 3986/2011 και θεσπίζει ανώτατο πλαφόν στους ΚΑΠ, ανεξάρτητα από το ανωτέρω άρθρο και την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων (φόρος εισοδήματος, ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ), που χρηματοδοτούν το καλάθι των ΚΑΠ» τόνισε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Λάζαρος Κυρίζογλου και πρόσθεσε: «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει τα τελευταία χρόνια περισσότερους πόρους για την εκτέλεση έργων και τη συμμετοχή σε προγράμματα συγχρηματοδότησης. Εμείς αναφερόμαστε όμως για το λειτουργικό κόστος, το οποίο αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε.

Η αλλαγή του τρόπου κατανομής των ΚΑΠ το 2024, ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση διότι αυξήθηκαν και οι πόροι των μικρών δήμων συμπεριλαμβανομένων των μικρών νησιωτικών και ορεινών, την οποία ως ΚΕΔΕ ζητήσαμε και το Υπ. Εσωτερικών δια του κ. Θ. Λιβάνιου Υπ. Εσωτερικών υλοποίησε.

Είναι στη θετική κατεύθυνση η εφαρμογή του προγράμματος επισκευών και συντηρήσεων των σχολικών εγκαταστάσεων με το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου». Το 2009 τα κονδύλια για την ΣΑΤΑ ανέρχονταν σε 1.107.000.000 €, εκ των οποίων για συντήρηση και επισκευή σχολικών μονάδων ήταν 49.000.000 €, ενώ το 2025 το αντίστοιχο ποσό είναι 30.000.000 € (ΣΑΤΑ σχολείων). Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοσθεί με την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων της χώρας».

Απευθυνόμενος προς τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Κυριάκο Πιερρακάκη, ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, κ. Λάζαρος Κυρίζογλου τόνισε: «Ενώ οι δημοσιονομικοί δείκτες της χώρας έχουν θετική τροχιά και το πλεόνασμα στο τέλος του 2025 θα έχει φτάσει τα 9,1 δις ευρώ, η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ακόμα δέσμια μνημονιακών υποχρεώσεων του παρελθόντος, ενώ υπάρχει ανώτατο όριο αποδόσεων (πλαφόν) στους ΟΤΑ στο ποσό των 3.958 εκ. ευρώ, όπως ήδη αναφέραμε.

Με βάση το κατατεθέν Σχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2026, τον απολογισμό για το 2025 και την καλή πορεία των φορολογικών εσόδων, θα πρέπει να αποδοθούν το 2025 στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με το νόμο 3852/2010, πάνω από 8,1 δισ. Ευρώ»!

Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΕΔΕ αποτύπωσε με σαφήνεια τις διεκδικήσεις της που ακολουθούν:

• Την πλήρη εφαρμογή του Ν. 3852/2010 και την κατάργηση όλων των μνημονιακών περιορισμών στην Τ.Α., που θεσπίστηκαν για λόγους που σήμερα δεν υφίστανται.
• Την κατάργηση του άρθρου 44 του Ν 5071/23 που θεσπίζει ανώτατο πλαφόν των αποδόσεων του κρατικού προϋπολογισμού στην ΤΑ, ανεξάρτητα από τον Ν. 3852/2010 και την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων (Φόρος Εισοδήματος, ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ), που χρηματοδοτούν το καλάθι των ΚΑΠ.
• Την κατάργηση του άρθρου 31 Ν 5047/23, με το οποίο αποδίδεται το 90% των προβλεπόμενων πόρων στους δήμους.
• Την κάλυψη από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, του υπερβάλλοντος ενεργειακού κόστους στους δήμους, τα νομικά τους πρόσωπα, και τις ΔΕΥΑ, ώστε να μην χρειαστεί να μεταφερθεί αυτό στους δημότες. Στόχος, η ενεργειακή αυτονομία των ΟΤΑ.
• Τη χρηματοδότηση για την αναβάθμιση των υποδομών, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος λειτουργίας.
• Τη σταδιακή αποπληρωμή των παρακρατηθέντων και μη αποδοθέντων πόρων.
• Την επαναφορά τελών που αφαιρέθηκαν από τους δήμους από το 2010 μέχρι και σήμερα.
• Τη δημιουργία Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος Δήμων με συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους και τον τραπεζικό τομέα (πχ. την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες των δήμων, σε υποδομές που υπάρχει μεγάλη ανάγκη σήμερα, αλλά και σε τομείς που υπάρχει υποχρηματοδότηση από το κεντρικό κράτος.
• Την επιτάχυνση των εκταμιεύσεων από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΑΠΔΕ) και άλλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
• Την υλοποίηση έργων και προγραμμάτων με σαφή προσανατολισμό στην επιχειρηματική ανάπτυξη.
• Τη στήριξη για υλοποίηση έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ για τους μικρούς, τους ορεινούς και τους νησιωτικούς δήμους.
• Την απόδοση του ποσοστού (60%) στους οικείους δήμους, σύμφωνα με τον νόμο για την παραχώρηση χρήσης δραστηριοτήτων, όπως η τοποθέτηση ξαπλωστρών, ομπρελών, η λειτουργία αναψυκτηρίων και θαλάσσιων μέσων αναψυχής. Για το 2024 και 2025 δεν έχουν αποδοθεί καθόλου χρήματα στους οικείους δήμους.
• Την ταχύτερη και απλουστευμένη διαδικασία απόδοσης στους δήμους του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων και του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων. Είναι ανάγκη να γνωρίζουν οι ταμειακές υπηρεσίες των δήμων, πού αναφέρεται το ποσό που τους αποδίδεται με την ΤΟ (Ταυτότητας Οφειλής).
• Την απόδοση στους δήμους του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση ως ακολούθως:
• Το 48% στους οικείους Δήμους
• Το 12% στους 332 Δήμους της χώρας κατ’ αναλογία αναδιανομής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας (Τ.Α.Π.) και
• Το 40% μόνο για Ανθεκτικά Έργα Πολιτικής Προστασίας και υποδομής θωράκισης και αποκατάστασης από τις φυσικές καταστροφές, μέσω Ειδικού Προγράμματος για τους Ο.Τ.Α. Α΄ Βαθμού.
• Την απόδοση επιπλέον τριών (3) έκτακτων δόσεων στους ΚΑΠ του 2025, ύψους 468 εκ. € , για να κλείσουν οι προϋπολογισμοί του 2025 και να μην αυξηθούν οι προβληματικοί και ελλειμματικοί δήμοι.
• Τη συνεργασία μεταξύ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Θεωρούμε ότι είναι απολύτως αναγκαίος ο τακτικός διάλογος του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) επί των θέσεων και των προτάσεών της, για τα οικονομικά θέματα που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι της χώρας. Η ΚΕΔΕ, μέσω της Επιτροπής Οικονομικών, έχει επεξεργαστεί τεκμηριωμένες θέσεις για όλα τα ανωτέρω θέματα, ελπίζοντας στη συνεργασία μας που θα αποφέρει θετικά αποτελέσματα.

Η συνάντηση στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών απέδωσε καρπούς σε σημαντικά ζητήματα των Δήμων:

• Σε ό,τι αφορά την απόδοση του ποσοστού 60% στους οικείους Δήμους σύμφωνα με τον νόμο για την παραχώρηση χρήσης δραστηριοτήτων, όπως η τοποθέτηση ξαπλωστρών, ομπρελών, η λειτουργία αναψυκτηρίων και θαλάσσιων μέσων αναψυχής, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αναγνώρισε το δίκαιο του αιτήματος και δεσμεύτηκε για την άμεση απόδοση των χρημάτων στους δικαιούχους δήμους μέσω άμεσης νομοθετικής ρύθμισης.
• Θα υπάρξει άμεση παρέμβαση από το Υπουργείο προκειμένου να θεσπιστεί ταχύτερη και απλουστευμένη διαδικασία απόδοσης στους δήμους του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων και του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων αλλά και η απόδοση να γίνεται με την ταυτότητα οφειλής.
• Το σύνολο των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) για το 2026 θα είναι αυξημένο και θα φτάσει στα 2,8 δις. Ευρώ από τα 2,7 δις. Ευρώ που θα είναι στο τέλος του 2025
• Σε ό,τι αφορά τις ΔΕΥΑ υπήρξε δέσμευση για θετική νομοθετική ρύθμιση στο Νέο Κώδικα με ταυτόχρονη δωρεάν οικονομική ενίσχυσή τους ύψους 200 εκατ. Ευρώ(δηλαδή χωρίς δανεισμό)
• Υπήρξε δέσμευση και για το 2026 καταβολής στους Δήμους του ποσού που αναλογεί στο Τέλος Ταφής.

Στα υπόλοιπα θέματα που συζητήθηκαν δεν υπήρξε θετική ανταπόκριση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρου Κυρίζογλου, δήλωσε: «Η σημερινή συνάντηση είχε σημειακού χαρακτήρα θετικά αποτελέσματα, καθώς έγιναν αποδεκτές ορισμένες από τις προτάσεις μας. Ωστόσο, παραμένουν ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα για τη βιωσιμότητα των Δήμων και την ουσιαστική ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η ΚΕΔΕ θα συνεχίσει με συνέπεια και επιμονή να διεκδικεί λύσεις που θα διασφαλίζουν την οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων μας».