Κοινό μέτωπο Ελλάδας – Κύπρου για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας

Η αντιμετώπιση της λειψυδρίας και η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων βρέθηκαν στο επίκεντρο της διμερούς συνάντησης ανάμεσα στην Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου, δρ Μαρία Παναγιώτου, και τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων της Ελλάδας, δρ Πέτρο Βαρελίδη, εκπρόσωπο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρου Παπασταύρου. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 3ης Διακυβερνητικής Συνόδου Ελλάδας–Κύπρου.

Κατά τη διάρκειά της, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους μέσα από ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κοινής δράσης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, με άξονες τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα και την τεχνική επάρκεια. Βασικός στόχος είναι η ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας των δύο χωρών απέναντι στις ολοένα και πιο έντονες προκλήσεις της λειψυδρίας, μέσα από πρακτικές λύσεις, επιστημονική τεκμηρίωση και ενεργό συμμετοχή των πολιτών.

Ως άμεσο επόμενο βήμα, αποφασίστηκε η σύσταση κοινής Ομάδας Εργασίας με εκπροσώπους από Ελλάδα και Κύπρο, η οποία θα έχει την ευθύνη καθορισμού του κατάλληλου πλαισίου συνεργασίας και του συντονισμού των δράσεων που θα συμφωνηθούν.

Οι δράσεις που συμφωνήθηκαν μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου για τη λειψυδρία και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων

Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνήθηκαν οι ακόλουθες δράσεις ως κοινά παραδοτέα:

1. Διαχείριση και αξιοποίηση ανακτημένου νερού. Η Κύπρος έχει αναπτύξει ολοκληρωμένη στρατηγική επαναχρησιμοποίησης ανακτημένου νερού, λειτουργώντας ως πρότυπο για συνεργασία με την Ελλάδα. Ο Κυπριακός Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής διασφαλίζει ορθολογική άρδευση, ελεγχόμενη χρήση λιπασμάτων, παρακολούθηση ποιότητας νερού και εδαφών και εκπαίδευση των παραγωγών για ασφαλή και αποδοτική χρήση. Συμφωνήθηκε η ανταλλαγή τεχνογνωσίας στην επεξεργασία και παρακολούθηση ποιότητας και η υλοποίηση πιλοτικών έργων τεχνητής τροφοδότησης υδροφορέων σε ευάλωτες παράκτιες περιοχές.
2. Μεταφορά τεχνογνωσίας για μονάδες αφαλάτωσης μεγάλης κλίμακας, με έμφαση στη βελτιστοποίηση λειτουργίας, στην ενεργειακή αποδοτικότητα και στη βιώσιμη διαχείριση της άλμης. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη δημιουργία κοινού πλαισίου περιβαλλοντικής παρακολούθησης και για την ανάπτυξη υβριδικών εγκαταστάσεων που συνδυάζουν αφαλάτωση και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
3. Ανάπτυξη κοινής στρατηγικής “Water Resilience” Κύπρου–Ελλάδας και συνεργασία στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε. Οι δυο πλευρές θα διαμορφώσουν κοινό στρατηγικό πλαίσιο Κύπρου–Ελλάδας για ανθεκτικότητα των υδάτων, ενώ ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα αναδείξουν την περιφερειακή στρατηγική ανθεκτικότητας νερού και κλίματος.
4. Ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών μέσω Διακρατικής Ευαισθητοποίησης. Συμφωνήθηκε η προώθηση κοινών δράσεων ενημέρωσης, εκπαίδευσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, η υλοποίηση κοινών προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, η διοργάνωση «Μεσογειακών Ημερών Νερού» και η δημιουργία κοινής ψηφιακής πλατφόρμας για ανταλλαγή εκπαιδευτικού υλικού, δεδομένων και καλών πρακτικών.
5. Ασφάλεια φραγμάτων. Συμφωνήθηκε η συνεργασία μέσω ανταλλαγής τεχνικής εμπειρίας, ανάπτυξης κοινού πλαισίου επιθεώρησης και παρακολούθησης, καθώς και διοργάνωσης κοινών ασκήσεων ετοιμότητας και τεχνικών σεμιναρίων για το αρμόδιο προσωπικό. Επιπλέον αποφασίστηκε να προωθηθεί η χρήση ψηφιακών συστημάτων για συνεχή παρακολούθηση (monitoring) και αξιολόγηση κινδύνου (risk assessment). Παράλληλα, συμφωνήθηκε όπως προωθηθεί η εγγραφή Ελλήνων εμπειρογνωμόνων στο σχετικό μητρώο που έχει καταρτιστεί σύμφωνα με την ισχύουσα κυπριακή νομοθεσία, ως προϋπόθεση για συμμετοχή σε ορισμένες τεχνικές δράσεις.

Τέλος, παρουσιάστηκε η κυπριακή εμπειρία από τη σύσταση των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης και την ενσωμάτωση των Κοινοτήτων σε αυτούς, με αναφορά στις ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο των δράσεων για την αντιμετώπιση της ανομβρίας. Στις ενέργειες αυτές περιλαμβάνεται και η έκτακτη κρατική χρηματοδότηση έργων που στοχεύουν στη μείωση των απωλειών στα δίκτυα υδατοπρομήθειας. Το ανακοινωθέν αυτό αποτυπώνει τη βούληση των δύο χωρών να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον τομέα της διαχείρισης υδάτων και να συμβάλουν από κοινού στη διαμόρφωση ενός ανθεκτικού, βιώσιμου και περιβαλλοντικά υπεύθυνου μεσογειακού προτύπου.