Στη σημερινή εποχή, όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι αυξανόμενες φυσικές καταστροφές δοκιμάζουν καθημερινά την κοινωνική συνοχή και την ανθεκτικότητα των τοπικών μας κοινοτήτων, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει την πολυτέλεια να παραμένει αμέτοχη. Οφείλει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να συντονίζει δράσεις και να προστατεύει τους πολίτες και το περιβάλλον.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ελληνικό Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων (Ελ.Δ.Α.Π.) αποτελεί μια δυναμική πρωτοβουλία συνεργασίας, που σήμερα αριθμεί 140 Δήμους–Μέλη από όλη τη χώρα. Μέσα από το Δίκτυο αυτό, η Αυτοδιοίκηση ενώνει τις δυνάμεις της, ανταλλάσσει τεχνογνωσία και αναπτύσσει κοινές πολιτικές και δράσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ετοιμότητας των τοπικών κοινωνιών.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει έτσι ρόλο ουσιαστικού συντελεστή σχεδιασμού και δράσης, συμβάλλοντας ενεργά, με σχέδιο και επιστημονική τεκμηρίωση, στη βιωσιμότητα των πόλεων μας και στην ασφάλεια των πολιτών.

Στο πλαίσιο της διυπουργικής σύσκεψης στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, είχα την ιδιαίτερη τιμή να παρουσιάσω το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης Πολιτικής Προστασίας του Ελ.Δ.Α.Π.. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη πρόταση, η οποία λειτουργεί σε συνέργεια με το εθνικό πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ» και εστιάζει στην εδραίωση της Πολιτικής Προστασίας στον Α’ Βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή στην ενίσχυση της αποκεντρωμένης πολιτικής προστασίας.

Στην καρδιά αυτού του σχεδιασμού βρίσκονται τα Τοπικά Κέντρα Διαχείρισης Κρίσεων (ΚΕ.Δι.Κ.), τα οποία αξιοποιούν τη γνώση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων σε συνδυασμό με τις δυνατότητες των σύγχρονων τεχνολογιών. Σε διασύνδεση με το κεντρικό σύστημα Engage, και οργανωμένα με μηχανισμούς συλλογής πληροφοριών, λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και δίκτυα επιχειρησιακής επικοινωνίας, τα ΚΕ.Δι.Κ. θα μπορούν να παρακολουθούν και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις τοπικές περιοχές ευθύνης τους. Παράλληλα, θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες που προκύπτουν από τις εξειδικευμένες τοπικές μελέτες, τα Σχέδια Αστικής Ανθεκτικότητας, καθώς και τα πλέον αναγκαία και διαφοροποιημένα Γενικά Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών.

Για τη διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών —σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο— δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Πολιτικής Προστασίας, το οποίο προτείνουμε να ιδρυθεί με τη στήριξη του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Πρόκειται για έναν ολοκληρωμένο μηχανισμό χαρτογράφησης και ανάλυσης του τομέα Πολιτικής Προστασίας στους Δήμους, που θα περιλαμβάνει κρίσιμες υποδομές, γεωχωρικά δεδομένα, εμπλεκόμενους φορείς και ποιοτικούς ή ποσοτικούς δείκτες. Το Παρατηρητήριο θα λειτουργεί ως εργαλείο συλλογής, αξιολόγησης και αξιοποίησης δεδομένων, υποστηρίζοντας τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης.

Βασικοί πυλώνες της στρατηγικής μας είναι:

  • η επαρκής επιχειρησιακή ετοιμότητα μέσω ενίσχυσης του εξοπλισμού και των μέσων υποστήριξης και συντονισμού,
  • η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με δράσεις ενημέρωσης, εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, που ενδυναμώνουν τους πολίτες και ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή τους στις δράσεις Πολιτικής Προστασίας,
  • καθώς και η δημιουργία ενός μηχανισμού άμεσης απόκρισης, ο οποίος θα παρέχει επιχειρησιακή υποστήριξη στους Δήμους για τη διαχείριση κινδύνων, εκτάκτων αναγκών και καταστροφών.

Τέλος, για τη βιώσιμη οικονομική ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας, προτείνουμε την ανακατανομή συγκεκριμένου ποσοστού του Τέλους Ανθεκτικότητας στους Δήμους, τη λειτουργία του, δηλαδή, με ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων για δράσεις πρόληψης και ετοιμότητας.

Η συζήτηση στο Μαξίμου ήταν ένα αποφασιστικό βήμα. Η Αυτοδιοίκηση αποδεικνύει ότι μπορεί να καταθέτει ουσιαστικές, εφαρμόσιμες προτάσεις. Γιατί μόνο με σχέδιο, ενότητα και πράξη μπορούμε να χτίσουμε ανθεκτικές και ανθρώπινες πόλεις.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά».